RFA Tiếng Việt
Việt Nam vừa đặt mục tiêu trở thành một cường quốc biển trong hơn 20 năm nữa, trong bối cảnh nguồn hải sản ven biển cạn kiệt, thăm dò khai thác dầu khí gặp khó khăn do có những tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông với Trung Quốc.
Mục tiêu này được đưa ra trong Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII do Ban chấp hành Trung ương Đảng ban hành sau đại hội và được truyền thông nhà nước Việt Nam đăng tải.
Liệu năm 2045, Việt Nam sẽ trở thành cường quốc biển? Trả lời RFA hôm 17/2 từ Sài Gòn, Nhà nghiên cứu Biển Đông lâu năm Đinh Kim Phúc, nhận định:
“Khái niệm cường quốc biển có rất nhiều vấn đề, như cường quốc biển về kinh tế, cường quốc biển về hàng hải, hay cường quốc biển về quân sự... Vấn đề này từ xuất phát điểm chúng ta phải coi lại, khi mà dưới thời Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, thì việc thành lập Vinashin, Vinalines là một phấn đấu để Việt Nam trở thành một nền kinh tế biển vững mạnh nhất ở khu vực Đông Nam Á và Châu Á- Thái Bình Dương. Và kết quả ngày nay như thế nào về Vinashin và Vinalines thì ai cũng biết. Do đó việc đặt ra mục đích, chỉ tiêu rất dễ, nhưng quan trọng là cơ sở hạ tầng để chúng ta đạt được mục tiêu đó như thế nào, điều đó rất quan trọng. Và cơ sở hạ tầng đó có phù hợp sự phát triển của khu vực Đông Nam Á và Châu Á Thái Bình Dương hay không? Hay chỉ phục vụ cho trình độ của Việt Nam, thì vấn đề đó chúng ta phải xem lại.”
Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII cho rằng, để trở thành quốc gia mạnh về biển, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược tổng thể, dựa trên ba trụ cột quan trọng về kinh tế, an ninh quốc phòng và hàng hải.
Với lợi thế có bờ biển dài, văn kiện cho rằng về mặt chiến lược, vùng biển và ven biển Việt Nam có vị trí quan trọng, nằm trong tuyến hàng hải thông thương giữa các vùng biển khác và các nước khác trong khu vực, thúc đẩy giao lưu kinh tế, hội nhập với các nước trên thế giới. Do đó Việt Nam có nhiều tiềm năng và lợi thế để trở thành một quốc gia mạnh về biển, từng bước trở thành cường quốc biển.
Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, khi trả lời RFA hôm 17/2, nhận định:
“Về việc Việt Nam muốn trở thành cường quốc biển thì đó là một yêu cầu về mặt kinh tế cũng như quốc phòng. Bởi vì hiện nay Việt Nam chưa tận dụng được các tiềm năng của kinh tế biển và việc khai thác thủy sản cũng như khoáng sản, nguồn lợi dầu khí của Việt Nam hiện nay ở vùng kinh tế biển chưa được tận dụng đầy đủ.”
Theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh muốn đạt mục tiêu như vậy, Việt Nam phải phát triển mạnh mẽ khoa học về biển, phải nghiên cứu thăm dò về biển và phải tăng cường tiềm năng về biển. Ông nói tiếp:
“Đấy là những công việc rất đáng làm, rất cần thiết nhưng đòi hỏi phải có đầu tư, phải có phát triển kết cấu hạ tầng, phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực... Những việc đó đòi hỏi phải có sự hợp tác của các bên liên quan ở các nền kinh tế lớn trên thế giới, nhằm nâng cao năng lực về kinh tế biển, cũng như năng lực để bảo đảm an ninh và ổn định của vùng biển Đông của Việt Nam.”
Nhận định của Tiến sĩ Lê Đăng Doanh không phải là không có cơ sở khi thời gian qua, do không đủ tiềm lực, Việt Nam đã ký kết với nhiều tập đoàn đa quốc gia trong việc thăm dò khai thác dầu khí. Tuy nhiên, do có những tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông với Trung Quốc, cộng với việc nước này gây sức ép, đã khiến Việt Nam phải hủy hợp đồng thăm dò khai thác dầu khí với nhiều công ty, thiệt hại kinh tế rất lớn.
Mới nhất là vào tháng 9 năm 2020, Công ty dầu khí Nga Rosneft bị buộc phải huỷ bỏ hợp đồng với tập đoàn Noble Corporation của Anh trong việc khai thác dự kiến ngoài khơi Việt Nam, vì sức ép nặng nề từ Trung Quốc.
Trước đó vào năm 2017 một lần Việt Nam đã phải rút khỏi lô dầu 136.03 ở biển Đông. Đến năm 2018 thì Việt Nam lại yêu cầu Repsol rút khỏi lô 07.03... Theo truyền thông Nga, PetroVietnam huỷ bỏ hợp đồng dàn khoan vì sức ép của Trung Quốc.
Trả lời RFA vào tháng 9 năm 2020 liên quan việc Trung Quốc ép Việt Nam phải hủy hợp đồng thăm dò dầu khí với các công ty nước ngoài, Thạc sĩ Hoàng Việt, một nhà nghiên cứu biển Đông cho rằng, thật ra không thể tránh sức ép từ Trung Quốc, mà vấn đề phải đối mặt sức ép đó như thế nào? Trung Quốc thấy rằng ép được và Việt Nam rút lui, tức là ép thành công. Trung Quốc cũng mạnh hơn, chưa kể ngoài cuộc chiến quân sự Trung Quốc còn có chiến dịch truyền thông tâm lý, là chiến dịch tam trùng chiến pháp đối với bên ngoài về vấn đề biển Đông. Thạc sĩ Hoàng Việt nói tiếp:
“Và việc quan trọng nhất là Việt Nam phải đối mặt với nó nếu mà Việt Nam muốn tiếp tục tồn tại. Đương nhiên việc đối mặt này cũng không đơn giản, phía lãnh đạo Việt Nam có lý do cho rằng là có nhiều vấn đề Việt Nam đang phụ thuộc Trung Quốc như kinh tế... Nhưng nếu Việt Nam không có một kế hoạch rõ ràng, thống nhất từ trên xuống dưới, từ Chính phủ cho đến người dân, thì có lẽ Việt Nam không thể đối mặt Trung Quốc trong trường hợp bị ép tiếp theo. Và nếu như vậy thì có lẽ sẽ bị ép mãi mãi thôi.”
Từ năm 2019, nhiều tàu hải cảnh và tàu nghiên cứu của Trung Quốc liên tục quấy nhiễu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Đơn cử như vào đầu tháng 10 năm 2019, hàng chục tàu của Trung Quốc, trong đó có lực lượng hải cảnh vừa tiếp tục quấy phá giàn khoan của nước ngoài hợp tác với Việt Nam ở vùng biển Bãi Tư Chính, đồng thời ngăn cản hoạt động của các tàu dịch vụ thuộc ngành công nghiệp dầu khí của Việt Nam.
Liệu với những chiến lược đối phó sức ép từ Trung Quốc của chính quyền Việt Nam như hiện nay, thì năm 2045 Việt Nam có trở thành cường quốc biển nếu không thể mở rộng khai thác dầu khí?
Cũng theo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII, Với đường bờ biển dài 3.260 km kéo dài từ Móng Cái tới Hà Tiên và nhiều bãi biển đẹp, Việt Nam có thể thúc đẩy phát triển ngành du lịch, góp phần phát triển kinh tế biển. Không chỉ du lịch, văn kiện còn cho rằng đối với Việt Nam, Biển Đông còn là kho tài nguyên sinh vật phong phú, đa dạng với khoảng 160.000 loài. Riêng trữ lượng động vật biển ước tính 32,5 tỷ tấn, trong đó cá chiếm tới 86%, vào khoảng 5 triệu tấn/năm và mỗi năm có thể đánh bắt khoảng 2,3 triệu tấn.
Ông Trần Văn Lĩnh, Chủ tịch Hội nghề cá Đà Nẵng, khi trao đổi với RFA vào tối 17/2 cho rằng, Việt Nam cũng có thể thành cường quốc biển vào năm 2045 do có bờ biển dài, có khai thác lợi thế vô hình từ bờ biển và thềm lục địa... như dầu khí, tài nguyên gió, băng cháy.... Tuy nhiên với việc Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII đưa cả việc đánh hải sản vào mục tiêu tới năm 2045, Việt Nam sẽ trở thành cường quốc biển, ông cho rằng không phù hợp vì nguồn tài nguyên hải sản đã cạn kiệt:
“Việt Nam khi đặt mục tiêu là một cường quốc về kinh tế biển, là Việt Nam muốn chú trọng đến lợi thế, lợi ích mà do vùng biển của Việt Nam mang lại. Do Việt Nam là một nước có bờ biển dài, có vị trí địa kinh tế rất tốt, do đó có thể nói nếu muốn đưa nền kinh tế mạnh thì kinh tế biển phải mạnh, đóng góp phần lớn vào nền kinh tế. Còn đánh cá chỉ là một phần, vì tài nguyên thủy sản không thể khai thác năm sau cao hơn năm trước được. Muốn khai thác bền vững thì việc khai khác phải gắng liền với bảo tồn, và bao giờ cũng có một giới hạn nhất định. Tôi nghĩ việc khai thác sản lượng cá tôm hiện nay đã đến giới hạn tận cùng, chỉ có thể bảo tồn thêm chứ không phải khai thác thêm.”
Đây không phải là lần đầu tiên Việt Nam đặt mục tiêu trở thành cường quốc biển. Trước đây, vào ngày 22/10/2018 Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã ký Nghị quyết về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam... Trong đó khẳng định Việt Nam sẽ trở thành cường quốc biển vào năm 2030. Khi đó nghị quyết dự kiến kinh tế của 28 tỉnh, thành phố ven biển sẽ ước đạt 65-70% tổng GDP vào năm 2030.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét