Việc các mạng xã hội lớn như Twitter, Facebook đồng loạt cấm Donald Trump, tổng thống chỉ còn tại vị chưa đến hai tuần của Mỹ, đã làm dấy lên làn sóng tranh luận sôi nổi, không chỉ trên đất Mỹ mà, như thường lệ, lan tới tận phía bên này bán cầu. Vậy thực hư chuyện này ra sao, liệu các mạng xã hội lớn có đang vi phạm đến quyền tự do ngôn luận, ta hãy cùng tìm hiểu qua các phân tích sau đây.
Lập luận thứ nhất : Tu chính án thứ nhất của Hoa Kỳ về tự do ngôn luận chỉ có hiệu lực điều chỉnh mối quan hệ giữa nhà nước với công dân, chứ không có hiệu lực điều chỉnh các mối quan hệ dân sự.
Có một điều cần phải nhắc lại, vì rất nhiều người vẫn luôn hiểu sai mỗi khi nói đến Tu chính án thứ nhất (First Amendment) trong Hiến pháp Hoa Kỳ về quyền tự do ngôn luận: Đạo luật này điều chỉnh mối quan hệ giữa nhà nước với các chủ thể khác, không phải giữa những chủ thể phi nhà nước với nhau.
Nói cách khác, nó cấm nhà nước có các hành vi vi phạm quyền tự do ngôn luận của công dân, nhưng không cấm các cá nhân hay tổ chức tư nhân quản lý kiểm duyệt nội dung theo cách thức họ muốn.
Kết quả phán xử của một Tòa phúc thẩm tại New York cho một vụ kiện vào năm 2019 minh họa sinh động điều này.
Khi đó, một tổ chức có tên Knight First Amendment Institute đã kiện Tổng thống Trump về cách thức ông quản lý tài khoản Twitter của mình. Đơn kiện cho rằng tổng thống không có quyền "block" (chặn) các tài khoản khác khi ông không muốn cho họ xem hay tương tác với mình.
Thẩm phán của Tòa phúc thẩm đồng ý với người khởi kiện, khi nhận định rằng ở đây dù là tài khoản cá nhân, nhưng Trump đang sử dụng nó với vai trò là công chức chính quyền.
Tài khoản mạng xã hội và cách hành xử của Trump vì thế phải chịu sự điều chỉnh của Tu chính án thứ Nhất. Nếu đó là tài khoản cá nhân và Trump không đóng vai trò gì trong chính quyền nữa, ông hoàn toàn có quyền "block" bất kỳ người nào.
Việc các mạng xã hội cấm cửa tổng thống Mỹ hoàn toàn không vi phạm các quy định pháp luật hiện tại của Hoa Kỳ.
Việc các mạng xã hội cấm cửa tổng thống Mỹ hoàn toàn không vi phạm các quy định pháp luật hiện tại của Hoa Kỳ.
Là một hãng tư nhân, mối quan hệ giữa Twitter và người sử dụng là mối quan hệ dân sự và tự nguyện, không liên quan đến quyền tự do ngôn luận được tu chính án thứ nhất của Hoa Kỳ đề ra, mang mục đích bảo vệ các quyền tự do tôn giáo, báo chí, tụ tập cùng quyền tự do ngôn luận nói riêng của người dân mà không bị chính phủ cấm cản hay đàn áp.
Twitter, Facebook hay các mạng xã hội khác không có thẩm quyền và khả năng trên, mà đơn giản chỉ ngưng cung cấp dịch vụ nếu người sử dụng vi phạm đến các tiêu chuẩn cộng đồng chung đã được đề ra và được người sử dụng tự nguyện đồng ý khi tham gia.
Trên trang mạng của mình, Twitter đã mở đầu một danh sách chi tiết về các quy định và chính sách của mình bằng câu :
"Mục đích của Twitter là phục vụ cuộc đàm luận đại chúng. Bạo lực, sách nhiễu và các hành vi tương tự khác sẽ ngăn cản sự diễn đạt của người khác và làm giảm giá trị cuộc đàm luận đại chúng toàn cầu. Các quy tắc của chúng tôi nhằm bảo đảm tất cả mọi người có thể tham gia vào cuộc đàm luận đại chúng này một cách tự do và an toàn" (theo Twitter Rules and Policies).
Người sử dụng có thể có những định nghĩa và cách hiểu của riêng mình và họ cũng hoàn toàn tự do để chọn lựa việc tìm kiếm các phương tiện xã hội khác để bày tỏ ý kiến của mình, nếu không đồng ý với Twitter.
Đó là lý do không thể bảo Twitter đã xâm phạm quyền tự do ngôn luận của tổng thống Donald Trump hay của chính mình.
Lập luận thứ hai : Các tập đoàn cung cấp dịch vụ mạng xã hội là chủ thể tư, nhưng không gian thảo luận trên mạng xã hội vẫn thuộc không gian công cộng, vì thế Tu chính án thứ nhất vẫn có hiệu lực.
Về mặt lý thuyết, ta cũng không thể khẳng định rằng lập luận này là hoàn toàn sai. Sẽ là có hại cho các hoạt động dân sự trong không gian mới và tình hình mới, khi cho rằng Facebook, Twitter muốn cấm ai và muốn cấm như thế nào thì cấm.
Trong một án lệ quan trọng mới đây, Packingham v. North Carolina, ban hành vào năm 2017, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ giải đáp cho câu hỏi rằng chính quyền có quyền cấm những kẻ phạm tội tình dục sử dụng mạng xã hội (như Twitter, Facebook) sau khi mãn hạn tù hay không.
Các thẩm phán đã tìm mọi cách để đưa ra một quyết định mang tính đồng thuận tuyệt đối. Họ cho rằng đây là án lệ đầu tiên mà Tối cao Pháp viện giải quyết một vấn đề trực tiếp liên quan đến mạng xã hội và quyền tiếp cận chúng, và vì vậy, một góc nhìn bao quát, có sự đồng thuận cao là rất cần thiết.
Chánh thẩm Anthony Kennedy, đại diện toàn bộ Pháp viện, ghi nhận :
"Tinh thần chung của Tu chính án thứ Nhất là cho phép mọi công dân được tiếp cận với những kênh thông tin nơi mà họ có quyền được nói, quyền được lắng nghe, quyền được phản hồi, và từ đó nói và lắng nghe thêm lần nữa" – "Các nền tảng mạng xã hội ngày nay chính là nơi mà môi trường trao đổi tự do đó đang diễn ra, dưới sự bảo vệ của Hiến pháp".
Thẩm phán Elena Kagan bổ sung them : "Ai cũng đang sống trên Twitter" ("Everybody is on Twitter").
Lập luận này cho rằng mạng xã hội chính là không gian mới mà đời sống dân sự (civic life) đang diễn ra. Vì thế tuy Facebook và Twitter là các pháp nhân tư doanh, nhưng cần nhận thức được rằng không gian mà họ kiểm soát và nắm giữ đã không thể còn được xem là không gian tư nhân nữa.
Nhưng liệu điều này có thể giúp Trump bảo vệ quyền tự do ngôn luận của ông ta ?
- Đến đây ta phải đi sâu tìm hiểu về tự do ngôn luận và giới hạn của nó :
Về mặt pháp lý, tự do biểu đạt, thông thường, gắn liền với tự do xúc phạm, tự do công kích. Tự do biểu đạt mà không gắn liền với tự do xúc phạm thì khó mà còn toàn vẹn nội hàm của nó.
Một trong những nguyên tắc cơ bản khi nói về mối liên hệ giữa sự xúc phạm và tự do ngôn luận là không nên giới hạn tự do ngôn luận dựa trên cảm nhận của một người về một hình thức biểu đạt nhất định.
Sự xúc phạm thường không dẫn đến một hệ quả – hành động xác định được dưới lăng kính pháp lý. Mục tiêu duy nhất của sự xúc phạm là hạ thấp giá trị của một con người; nhưng thực tế chúng lại không thể gây ra những tổn hại nhân phẩm cụ thể.
Thậm chí, việc sử dụng ngôn từ xúc phạm quá nhiều có thể làm tổn hại nhân phẩm của chính người nói, chứ không phải người nghe.
Lấy ví dụ về hành vi bôi nhọ, phỉ báng (defamation), tiêu chí đầu tiên để có thể đặt ra nội dung xúc phạm là phải sai sự thật.
Những dạng xúc phạm phổ thông (như "thằng con hoang", "đồ chó má", "đ** m*"…) dù có tính xúc phạm, khó nghe đến đâu, tự thân nó vẫn không thể bị xem là vi phạm pháp luật.
Cũng chính vì thế, các phát ngôn gây thù hận (hate speech) bị đặt ra ngoài vòng pháp luật ở phương Tây không phải vì chúng mang tính xúc phạm hay gây sốc.
Thực chất, các phát ngôn thù hận được sử dụng để cô lập một nhóm dân cư, sắc tộc, tôn giáo, hạ thấp giá trị của cả cộng đồng dân cư. Trong lịch sử, chúng luôn luôn tạo tiền đề cho hành vi vũ lực nhắm tới các nhóm thiểu số, tuyên truyền bài xích hay thậm chí là cổ xúy diệt chủng.
Trong một số trường hợp, như tiêu chuẩn về Nguyên tắc Tổn hại (Harm Principle của J.S.Mill) được áp dụng. Tại Hoa Kỳ, các tòa án đưa ra hai tiêu chí là "đe dọa thực tế" (true threat) và "hành vi vô pháp tức thời" (imminent lawless action).
Trong đó, "đe dọa thực tế", tức là tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh mà bất kỳ một cá nhân lý tính nào cũng có thể nhìn thấy và hiểu rằng người nói đang đưa ra một biểu đạt nghiêm túc nhằm gây tổn hại đến cơ thể họ.
Còn biểu đạt dẫn đến "hành vi vô pháp tức thời" thì xem xét đến bối cảnh của phát ngôn, xem nó có mục tiêu kêu gọi và kích động một hành vi vi phạm pháp luật ngay lập tức hay không.
- Trở về trường hợp của Trump :
Chúng ta phải thừa nhận rằng Trump không chỉ đang thực hành quyền tự do ngôn luận của mình.
Ông liên tục phủ nhận tính hợp pháp của kết quả bầu cử ? Đó là quyền của ông.
Ông liên tục cáo buộc có gian lận phiếu bầu tại các tiểu bang? Theo tiêu chuẩn Mỹ, đó cũng là quyền của ông.
Ông kêu gọi những người ủng hộ mình biểu tình hay khởi kiện ? Đó cũng lại là quyền của ông, hẳn nhiên theo tiêu chuẩn Mỹ.
Tuy nhiên, cho đến nay, có thể thấy những lời kêu gọi của Trump không đơn thuần là ý kiến hay quan điểm.
Ông liên tục tạo áp lực và tấn công người cộng sự, phó tổng thống, đồng minh chính trị trung thành nhất của mình là Mike Pence, yêu cầu ông này không chứng nhận kết quả bỏ phiếu đại cử tri. Trump khẳng định nước Mỹ cần sự thật, và rằng những người công nhận kết quả bầu cử là làm hại đến nền dân chủ Mỹ.
Chính bản thân Trump nhắc đi nhắc lại ngày 06/01/2021, đưa nó trở thành một ngày trọng đại đối với những người ủng hộ ông. Trong một bài cổ vũ người biểu tình, Trump viết một cách mù mờ : "Hãy đến ! Và hãy hoang dại !" (Be there ! Will be wild). Cùng với những catchphrase mà chính ông sáng tác như "Chặn đứng trò ăn cướp !" (Stop the steal) và "Cứu lấy nước Mỹ !" (Save America !), một thông điệp có phần cứng rắn, dễ bị lan truyền và suy diễn mạnh mẽ bên trong các nhóm ủng hộ viên của ông.
Cho đến nay, có thể thấy những lời kêu gọi của Trump không đơn thuần là ý kiến hay quan điểm.
Tuy nhiên, cần nhớ rằng cho đến tận lúc này, cả hai chàng khổng lồ công nghệ vẫn chưa có bất kỳ động thái nào chặn hay cản trở Trump. Chỉ cho đến khi những lời kêu gọi liên hồi của Trump gây ra hậu quả thực tế là Điện Capitol bị tấn công và hệ quả là đến năm người chết, Twitter và Facebook mới can thiệp.
Về mặt pháp lý, hoàn toàn có thể bảo vệ quyết định này của hai tập đoàn công nghệ.
Như đã phân tích ở trên, tại Hoa Kỳ, tòa án đưa ra hai tiêu chí là "đe dọa thực tế" (true threat) và "hành vi vô pháp tức thời" (imminent lawless action) để xem xét việc một ngôn luận có nên bị ngăn chặn hay không.
Trong đó, "đe dọa thực tế" là tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh mà bất kỳ một cá nhân lý tính nào cũng có thể nhìn thấy và hiểu rằng người nói đang đưa ra một biểu đạt nghiêm túc nhằm gây tổn hại cho người khác.
Còn biểu đạt dẫn đến "hành vi vô pháp tức thời" thì xem xét đến bối cảnh của phát ngôn, xem nó có mục tiêu kêu gọi và kích động một hành vi vi phạm pháp luật ngay lập tức hay không.
Với lịch sử của những lời kêu gọi mà Trump đưa ra suốt một tháng qua, có thể xem Trump đang đưa ra quá nhiều biểu đạt dẫn đến "hành vi vô pháp tức thời", và thậm chí là nó đã diễn ra.
Đối với trường hợp Facebook, việc cấm tạm thời tài khoản của Trump, ít nhất là cho đến khi ông không còn danh nghĩa tổng thống nữa, ở một mặt nào đó là hợp lý. Điều này nhằm ngăn Trump có các "hành vi vô pháp tức thời" khi vẫn còn nắm giữ quyền lực của một nguyên thủ quốc gia.
Hay trong trường hợp của Twitter, công ty này lý giải rằng họ đã nhiều lần cảnh báo Donald Trump về ngôn từ ca tụng bạo lực của ông (glorification of violence). Công ty này còn chỉ ra ông không chỉ dừng lại ở sự kiện ngày 6/1, mà nhiều video tiếp theo vẫn tiếp tục cho thấy ông còn muốn nhắm đến những ngày lễ quan trọng khác, bao gồm cả buổi tuyên thệ nhậm chức của Joe Biden.
Với khả năng leo thang xung đột không có điểm dừng, Twitter khẳng định cho phép Trump vận động trên Twitter là quá nguy hiểm, dù ở tư cách nào đi chăng nữa. Một lập luận mà, theo người viết, đi theo con đường của việc cấm và ngăn chặn những tổ chức vũ trang cực đoan vốn đều được công chúng chấp nhận.
Phải giải quyết như thế nào ?
Như vậy, việc các mạng xã hội cấm cửa tổng thống Mỹ hoàn toàn không vi phạm đến các quy định pháp luật hiện tại của Hoa Kỳ, nhưng một thứ không phạm luật không mặc nhiên là một điều đúng đắn, và lại càng không đồng nghĩa là một chuyện khôn ngoan nên làm. Hành động này của các trang mạng xã hội có hại nhiều hơn lợi.
- Cháy nhà mới đi thổi nến
Ngay cả khi người ta đồng ý với việc các phát ngôn của Trump trên những trang mạng xã hội là kích động bạo lực, vi phạm "nguyên tắc gây hại" (harm principle), vốn là giới hạn thấp nhất của tự do ngôn luận, thì việc các ông lớn công nghệ chỉ chịu giật chiếc loa khỏi tay Trump sau khi cuộc bạo loạn ngày 6/1/2021 nổ ra là một quyết định quá chậm trễ.
Trong nhiều tuần, thậm chí là nhiều tháng trước đó, Trump đã liên tục đăng tải những thông tin sai lệch, dẫn dắt, giật dây người ủng hộ trên mạng xã hội về cuộc bầu cử tổng thống. Dưới sự kích động của chính người đứng đầu đất nước, các nhóm cực đoan hô hào nhau cùng tiến hành bạo loạn.
Các cuộc trao đổi này diễn ra công khai trên các mạng xã hội lớn. Không ai thấy cần phải hành động gì, cho đến khi đám đông cuồng tín thật sự tràn vào tòa nhà Quốc hội.
Trong suốt thời gian tại vị, với hàng chục ngàn bài đăng trên các kênh mạng xã hội, Donald Trump cũng đã có vô số lần vi phạm những quy định về tin giả, nội dung thù hằn, kích động… nhưng đều được Twitter, Facebook đặt cho ngoại lệ: thông tin từ các lãnh đạo quốc gia như ông là những "tin tức đáng chú ý" (newsworthy), cần được giữ lại.
Một người sử dụng bình thường, chỉ cần một mẩu nhỏ những nội dung vi phạm của Trump, đã bị cấm cửa khỏi các dịch vụ này từ lâu. Trump là ngoại lệ, như chính ông cũng nhận ra, khi từng tự tin nói rằng "họ sẽ chẳng bao giờ cấm cửa tôi cả".
Các công ty trên thu được lợi ích không nhỏ khi cho phép Trump tự tung tự tác suốt một thời gian dài. Mỗi ngày hàng chục bài đăng và hàng chục triệu người theo dõi, Trump thu hút một lượng truy cập tương tác khổng lồ, đồng nghĩa với doanh thu chảy vào túi các ông chủ mạng xã hội.
Quyết định đóng cửa với Trump được đưa ra khi ông đã chính thức thất cử, chỉ còn hơn chục ngày tại vị. Đảng Cộng hòa của Trump cũng đã mất luôn quyền kiểm soát cả hai viện Quốc hội – một sự đảo ngược so với khi ông lên nắm quyền vào năm 2016. Các công ty vì thế cũng bớt e ngại các đòn trả đũa của vị tổng thống.
Có thể thấy hành động vội vàng thổi tắt nến khi lửa đã cháy lan của các "big tech" vừa chậm trễ, vừa gắn bó với quyền lợi thiết thân của họ. Nó đặt ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời về trách nhiệm và quyền lực của những ông trùm công nghệ này.
- Đổ thêm bùn cho "thuyết đầm lầy"
Bốn năm trước, Donald Trump tranh cử với lời hứa sẽ "tát cạn đầm lầy" – một thuyết âm mưu có từ lâu, nói rằng nước Mỹ, thậm chí là cả thế giới, bị một nhóm nhỏ những kẻ gian ác đầy quyền lực thâu tóm và thao túng.
Trump tự vẽ nên hình ảnh vị cứu tinh, người sẽ lật đổ băng nhóm gian ác đó, trả lại đất nước, công lý và các giá trị đã mất đi cho người dân.
Thuyết đầm lầy (deep-state theory) của Trump như mật ngọt rót vào tai một bộ phận không nhỏ cử tri Mỹ, những người nghĩ rằng mình là nạn nhân của bất công – vất vả trong cuộc sống mà không được đền đáp, chật vật trong một nền kinh tế toàn cầu hóa, chứng kiến các giá trị sống và đức tin của mình mất dần chỗ đứng thống trị trong xã hội.
Đó cũng là thứ thuốc tiên cho những ai sống trong các thể chế độc tài như Việt Nam và Hong Kong – vốn là nạn nhân thực sự của áp bức. So với người Mỹ, họ càng dễ đặt niềm tin hơn vào người hùng đầm lầy Donald Trump, đặc biệt từ khi Trump mở cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc.
Thuyết đầm lầy có tác dụng như một loại thuốc ngủ cực mạnh với Trump và những người cuồng nhiệt ủng hộ ông.
Mọi vấn đề, mọi sai sót, mọi tội lỗi đều không phải là trách nhiệm của Trump. Tất cả đều là âm mưu của các "quái vật đầm lầy" đang muốn chống lại ông.
Hành động cấm cửa Trump của các mạng xã hội lớn lại càng đổ thêm bùn vào thuyết đầm lầy này. Những người ủng hộ ông sẽ càng nốc thêm các liều thuốc ngủ cực mạnh để tiếp tục sống trong một thực tại khác.
Hành động cấm cửa Trump của các mạng xã hội lớn lại càng đổ thêm bùn vào thuyết đầm lầy này. Những người ủng hộ ông sẽ càng nốc thêm các liều thuốc ngủ cực mạnh để tiếp tục sống trong một thực tại khác.
- Không thể lấy keo dán salonpas để trị u não
Tin vịt, thuyết âm mưu, các nội dung thù hằn, kích động bạo lực… là căn bệnh ung thư não của nhân loại từ thuở khai thiên lập địa. Nó chỉ di căn lồ lộ vào thời đại của Internet, mạng xã hội và các phát minh công nghệ.
Cấm cửa bịt miệng một ai đó, cho dù là trùm phát tán tin giả như Trump, cũng chỉ là hành động dán keo salonpas. Nó không trị được u não. Nó thậm chí không chắc là có thể giảm đau.
Trump và những người ủng hộ mình, bằng cách này hay cách nọ, vẫn sẽ tiếp tục tạo ra một thực tại khác, hay "alternative facts", như cách mà chính những người ủng hộ ông tự gọi các niềm tin không dựa trên thực tế của mình.
Những tin giả, các thông điệp cực đoan, những âm mưu hại người sẽ chỉ trốn sâu thêm trong các góc khuất của Internet, gây khó khăn cho việc theo dõi, kiểm soát và đặc biệt là ngăn chặn.
Các chuyên gia tình báo và chống khủng bố của Mỹ đã so sánh hành trình những người cuồng tín chạy theo ủng hộ Trump với quá trình những người Hồi giáo cực đoan bị tẩy não.
Sau một thời gian đủ dài ngập chìm trong tin vịt và các loại thuyết âm mưu, họ tin rằng đó mới là thế giới thực của mình, và sẵn sàng chết vì nó.
Đó là những gì đã xảy ra với Ashli Babbitt, cựu quân nhân đã bị bắn chết khi tham gia trong đám đông chiếm lấy tòa nhà Quốc hội vừa qua.
Người ta không thể ngăn chặn những người như Babbitt chỉ bằng cách giật đi cái loa trong tay những người như Trump.
- Liều thuốc sát trùng tốt nhất
Không có liều thuốc sát trùng nào tốt hơn ánh sáng mặt trời, và không có thứ gì hiệu quả hơn để chống lại tin vịt bằng sự thật.
Thay vì tước đi cái loa, hãy cứ để những người như Trump tiếp tục nói, nhưng giờ đây buộc họ phải chịu trách nhiệm cho từng lời gian trá của mình.
Giống như cách Dominion đang thực hiện.
Sau khi có kết quả bầu cử, Trump cùng những người ủng hộ mình đã liên tục thêu dệt hết tin giả này đến tin giả khác. Một trong những đối tượng bị thiệt hại nhiều nhất là Dominion Voting System, một công ty tại Canada cung cấp hệ thống và trang thiết bị bỏ phiếu cho nhiều bang tại Mỹ.
Các tin giả có đủ loại, từ việc hệ thống có sai sót, được thiết kế để gian lận, hay thậm chí công ty này được cố lãnh đạo Venezuela tạo ra để hại nước Mỹ.
Trong suốt nhiều tuần sau bầu cử, Trump cùng các hãng tin cực hữu không ngừng lan truyền các tin vô căn cứ đó. Cho đến khi Dominion tuyên bố khởi kiện.
Lập tức, Fox News, Newsmax, những kênh truyền thông nhiệt tình lan truyền các thuyết âm mưu, phải chủ động đăng tin bài "cải chính".
Những cá nhân tích cực tạo dựng thuyết âm mưu như luật sư Sidney Powell cũng bị công ty này khởi kiện đòi bồi thường hàng tỷ đô.
Chính các vụ kiện mới là liều thuốc tốt nhất giúp những người bị/ tự đầu độc bằng các loại thuyết âm mưu phải tỉnh ngủ.
Các "bằng chứng" trên mạng xã hội, hay nói nôm na là chém gió, khác xa với các bằng chứng phải trình ra ở các phiên tòa.
Trước tòa, khi đối diện với thực tế phải chịu hậu quả thật sự cho những lời nói của mình, người ta mới phân biệt được đâu là thật đâu là mộng.
Đó là lý do bất chấp vô số các "bằng chứng" sinh động mà Trump và những người ủng hộ ông ra rả hàng ngày trên khắp các trang mạng xã hội, các vụ kiện tố cáo "gian lận bầu cử" của đội ngũ Trump bị hết thẩm phán này đến tòa án khác bác bỏ.
Không có luật sư nào, dù hoang tưởng đến mấy, dám lặp lại trước tòa những lời nói dối "ngàn likes" trên Facebook, Youtube hay Twitter, nếu không muốn chính mình phải chịu hậu quả.
Trump tất nhiên là một trường hợp mà những nhà lập pháp Hoa Kỳ vài trăm năm trước đã không nghĩ tới. Quyền miễn trừ đối với một người như Trump, được sự trợ giúp của những chính trị gia muốn được phần ăn theo các cử tri cuồng nhiệt, đã giúp ông có thể tác oai tác quái trong suốt một thời gian dài.
Nước Mỹ sẽ phải tìm cách bít lại những lỗ hổng luật pháp, buộc các lãnh đạo tương lai phải chịu hoàn toàn trách nhiệm cho từng lời nói, từng hành động của mình.
Và không chỉ Trump, chính các công ty công nghệ nói chung và mạng xã hội nói riêng cũng phải trở thành đối tượng bị điều chỉnh.
Khi những nhà lập pháp tạo ra Tu chính án thứ Nhất, không ai tưởng tượng được sẽ có thứ gọi là Internet, và đặc biệt là mạng xã hội ra đời.
Sức ảnh hưởng của nó ngày nay đã vượt xa vai trò của một dịch vụ tư nhân thuần túy. Nó có thể khuynh đảo một quốc gia, thậm chí làm đảo lộn những giá trị xã hội.
Những hiện tượng như Trump cần phải được ngăn chặn, nhưng không thể để quyền lực đó nằm trong tay một nhóm nhỏ những ông chủ công nghệ. Đó phải là quyền, và trách nhiệm, của mỗi người.
Ai cũng phải có vai trò của mình trong việc lôi những thứ giả dối ra trước ánh sáng mặt trời.
Nguồn: https://thongluan-rdp.org/quan-di-m/item/20227-t-do-ngon-lu-n-va-tru-ng-h-p-donald-trump
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét