4800 - Cựu Phó Tổng thống Joe Biden tranh cử Tổng thống lần thứ ba

VOA News

Cựu Phó Tổng thống Joe Biden, đảng viên Dân chủ đối thủ của Tổng thống Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống 2020, đang chạy đua vào Tòa Bạch Ốc lần thứ ba nhưng đây là lần đầu tiên ông được đảng đề cử. Nếu thắng cử và tuyên thệ nhậm chức vào tháng 1 sang năm, ông Biden sẽ trở thành Tổng thống Mỹ thứ 46. Lúc đó ông sẽ 78 tuổi, Tổng thống lớn tuổi nhất nước Mỹ từ trước tới nay, vượt qua ông Trump 74 tuổi.

Ông Biden trong những tháng tranh cử tuyên bố tìm cách chấm dứt chính quyền “bất thường” của ông Trump.

“Chúng ta đang tranh đấu cho linh hồn của nước Mỹ,” ông Biden nói trên trang mạng tranh cử. “Đây là lúc nhớ lại chúng ta là ai. Chúng ta là người Mỹ: mạnh mẽ, kiên cường, nhưng luôn luôn đầy hy vọng. Đây là lúc đối xử với người khác với sự tôn trọng. Xây dựng một giai cấp trung lưu thành công cho mọi người. Tranh đấu chống lại lạm quyền mà chúng ta đang chứng kiến. Đây là thời gian tự nhìn mình để thấy được tiềm năng của mình và nhớ rằng những ngày tốt nhất của chúng ta đang còn ở phía trước.”

Ông Biden mô tả ông Trump là nhà lãnh đạo không xứng đáng của Thế giới Tự do. Ông nói rằng “Đây là thời đại của lãnh đạo được tôn trọng trên trường quốc tế và lãnh đạo có phẩm giá tại nước nhà.”

Tuy nhiên giữa đại dịch virus corona lịch sử, chiến dịch tranh cử của ông Biden suốt những ngày đầu tháng 7 không giống như cuộc tranh cử Tổng thống trong thời hiện đại của Mỹ. Phần lớn ông tranh cử tại tiểu bang nhà Delaware ở miền đông và thỉnh thoảng đến Wilmington, thành phố lớn nhất tiểu bang, và đến Philadelphia, Pennsylvania gần đó, để đọc diễn văn và thảo luận với những nhóm nhỏ.

Cựu Thượng nghị sĩ chỉ họp báo một lần trong thời gian 3 tháng và tránh xa những cuộc tập họp chính trị đông đảo vì sợ mắc virus hay làm virus corona lây lan nếu đám đông tụ tập nghe ông nói.

Thành tích và đời sống cá nhân

Sau khi tốt nghiệp Đại học Delaware và Trường Luật Syracuse, ông Biden, ở tuổi 29 vào năm 1972, trở thành một trong những nhà lập pháp trẻ tuổi nhất được bầu vào Thượng viện Mỹ. Tuy nhiên vài tuần sau cuộc bầu cử, tai họa ập đến. Vợ ông bà Neilia và cô con gái một tuổi Naomi thiệt mạng trong một tai nạn ô tô khi đi mua sắm nhân dịp Giáng Sinh. Lúc bấy giờ ông Biden có ý nghĩ từ chức Thượng nghị sĩ mới đắc cử để chăm sóc cho hai con trai còn lại, nhưng sau đó quyết định tiếp tục và mỗi ngày ông phải đi tàu hoả 90 phút từ nhà ở Delaware tới thủ đô Washington, một thói quen ông vẫn giữ trong suốt 6 nhiệm kỳ-36 năm-tại Thượng viện.

Vài năm sau khi người vợ đầu tiên qua đời, ông Biden gặp và sau đó cưới bà Jill Jacobs Tracy, một giáo viên và ông bà có một cô con gái sinh năm 1981.

Ông Biden ra tranh cử Tổng thống vào năm 1987 và 2007 nhưng đều không được sự ủng hộ của cử tri. Cuộc tranh cử năm 1987 của ông thất bại một phần vì ông công nhận đạo một câu văn của một chính trị gia Anh. Sau khi ông Biden rút khỏi cuộc chạy đua Tổng thống năm 2007, ứng cử viên lúc đó là ông Barack Obama mời ông đứng chung liên danh. Hai người thắng cử năm 2008 và tái đắc cử vào năm 2012. Ông Biden làm Phó Tổng thống cho ông Obama trong 8 năm.

Chính sách ngoại giao

Trong khi phục vụ tại Thượng viện, ông Biden là thành viên lâu năm của Ủy ban Đối ngoại đầy thế lực và hai lần giữ chức vụ chủ tịch ủy ban. Ông chống cuộc chiến vùng Vịnh Ba Tư năm 1991 nhưng bỏ phiếu cho phép đổ quân vào Iraq năm 2003. Ông ủng hộ sự can thiệp của Mỹ và NATO tại Bosnia năm 1994.

Trong khi làm Phó Tổng thống cho ông Obama, ông Biden giúp hoạch định chính sách của Mỹ về Iraq, trong đó có việc rút quân vào năm 2011. Ông cũng ủng hộ việc can thiệp quân sự do NATO lãnh đạo vào Libya năm 2011.

Ông Biden cũng đóng những vai trò chính yếu khác trong những năm tại Thượng viện, đặc biệt trong việc soạn thảo luật chống tội phạm, trong đó có việc cấm vũ khí tấn công liên bang đứng vững trong nhiều năm cho tới 2004 nhưng không được duyệt xét lại.

Ông ủng hộ trừng phạt nghiêm khắc đối với những tội phạm hình sự bị kết tội, một lập trường ông đã điều chỉnh lại trong cuộc tranh cử Tổng thống năm 2020. Hiện nay ông nói “Có quá nhiều người bị tù tại Mỹ và quá nhiều người trong số này là người da đen và nâu.”

Ông từng nói ông xem Đạo luật Bạo lực nhắm vào Phụ nữ là “đạo luật quan trọng nhất” mà ông từng giúp “giữ lửa” trong Quốc hội trong thời ông làm Thượng nghị sĩ.

Tuy nhiên việc ông giám sát hai cuộc điều trần Tối cao Pháp viện gây tranh cãi đã đưa đến hậu quả lâu dài.

Trường hợp đầu tiên, vào năm 1987, ông Biden chủ tọa phiên điều trần Thẩm phán Robert Bork, một người bảo thủ được đề cử vào Tối cao Pháp viện, kéo dài kỷ lục 12 ngày và đưa đến việc Thượng viện bác bỏ. Những người chỉ trích nói cuộc điều trần đánh dấu bắt đầu sự phân cực chính trị trong thời đại mới về các ứng viên Tối cao Pháp viện được đề nghị.

Vụ thứ hai, vào năm 1991, ông Biden chủ tọa các phiên điều trần về ứng cử viên Tối cao Pháp viện Clarence Thomas, một người Mỹ gốc Châu Phi bảo thủ do Tổng thống George H.W. Bush lúc đó đề cử, làm cho một số đối thủ trong đảng Dân chủ của ông Biden tức giận trong nhiều năm.

Bà Anita Hill, một luật sư và đồng nghiệp của ông Thomas, cáo buộc ông Thomas quấy nhiễu tình dục và làm chứng chống lại ông, những cáo buộc mà ông Thomas phủ nhận. Tuy nhiên ông Biden lúc đó là chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện, không cho phép có thêm nhân chứng nữa để hỗ trợ cho lời chứng của bà Hill.

Các tổ chức phụ nữ và các nhà hoạt động luật pháp cấp tiến chỉ trích cách thức ông Biden điều hành cuộc điều trần. Cuối cùng Thượng viện xác nhận việc đề cử ông Thomas với một tỉ lệ khít khao và ông trở thành thẩm phán Tối cao Pháp viện cho đến ngày nay.

Vào tháng 4 năm 2019, ông Biden gọi bà Hill bày tỏ hối tiếc về cách thức ông điều hành cuộc điều trần của ông Thomas, nhưng bà nói sau đó là bà vẫn còn hết sức bất bình.

Cương lĩnh

Nếu ông Biden đắc cử, nhiều người hy vọng là nhiều chính sách ngoại giao và nội trị của ông sẽ giống những chính sách của cựu Tổng thống Obama, với trọng tâm phục hồi kinh tế Mỹ, chính sách giải quyết biến đổi khí hậu, ủng hộ NATO và giao tiếp với các liên minh quân sự ở Châu Âu và châu Á mà ông Trump chỉ trích.

Tuy nhiên đối với các vấn đề quan trọng khác như làm cách nào tiến đến các quan hệ với Trung Quốc, vấn đề di trú và những dính líu quân sự tại Afghanistan, Châu Phi và Trung Đông thì kế hoạch của ông dường như vẫn đang thành hình. Một cách tổng quát, ông Trump đã rút Mỹ ra khỏi các thoả thuận thương mại đa quốc, thỏa thuận hạt nhân và khí hậu mà ông xem là có lợi ích tốt nhất cho Washington. Ông Biden chắc chắn sẽ phục hồi ít nhất một trong những thỏa thuận này.

Trong nước, trong nhiều năm, ông Biden nổi tiếng là tìm kiếm sự hợp tác với các nhà lập pháp Cộng hòa. Tuy nhiên trong thời gian dài vận động để được đảng Dân chủ đề cử làm ứng cử viên Tổng thống, ông Biden phản bác những chỉ trích cho rằng ông không đủ cấp tiến đối với Đảng Dân chủ hiện nay. Ông nói trong một sự kiện vào tháng 3, “Tôi có thành tích cấp tiến hơn bất cứ ứng cử viên nào.” Ông Biden nhấn mạnh đến thành tích của chính quyền Obama, trong đó có mở rộng bảo hiểm sức khỏe, ủng hộ những nỗ lực hợp thức hóa hôn nhân đồng tính và đẩy mạnh việc chính phủ cứu nguy ngành ô tô.

Ông Biden cho rằng ông Trump đã bỏ cuộc chiến chống đại dịch virus corona, ông nói thêm ông sẽ ngưng “sân khấu chính trị và những thông tin cố ý xuyên tạc làm gia tăng hoang mang và kỳ thị.”

Ông Biden nói ông sẽ “đảm bảo là những quyết định về y tế công cộng phải được giao cho các chuyên gia y tế công cộng chứ không phải chính trị gia.”