908 - Kịch bản kế vị hậu Kim Jong-un

Đặng Sơn Duân

Ông Kim Pyong Il, chú của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, trong ảnh tư liệu chụp năm 2015 tại Prague. Ảnh: AP

Những tin đồn về tình hình sức khỏe của lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong-un đang gây xôn xao dư luận. Những thông tin này đúng hay sai chúng ta chưa có điều kiện kiểm chứng và hãy để thời gian trả lời. Tuy nhiên, diễn biến này khiến người ta không thể không đặt câu hỏi kịch bản nào sẽ diễn ra nếu Kim Jong-un ở vào tình trạng không thể đảm đương nhiệm vụ hoặc qua đời đột ngột.

Có nhiều dự đoán rằng Đệ nhất tiểu muội Kim Yo-jong có thể sẽ vươn lên, nhưng vẫn còn quá sớm để nói về điều này và mọi chuyện không đơn giản như thế, đặc biệt trong một nền văn hóa vẫn chịu nhiều ảnh hưởng của Nho giáo.

Dựa theo những thông tin cũng như những đánh giá được tiết lộ từ tước đến nay, việc Kim Jong-un có vấn đề về sức khỏe là có thật, nhưng ở mức độ nào thì chưa thể biết được.

Vì điều này, Kim Jong-un hẳn phải chuẩn bị cho một kịch bản đảm bảo sự cầm quyền nối tiếp của con cháu của Kim Nhật Thành, tránh sự hỗn loạn và dẫn đến nguy cơ sụp đổ của chế độ nếu ông có mệnh hệ gì.

Theo quan sát của tôi, sự chuẩn bị cho việc kế vị này dường như đã được đẩy mạnh vào cuối năm ngoái.

Như những gì người ta thường nghĩ về một chế độ cha truyền con nối, Kim Jong-un có con trai nhưng còn quá nhỏ để có thể nằm trong một tính toán nào đó.

Vì thế, Bắc Hàn phải chuẩn bị cho một kịch bản khác nhằm duy trì ngôi vị cho dòng máu từ Bạch Đầu Sơn của Kim Nhật Thành.

Từ cuối năm ngoái đã có một số diễn biến đáng chú ý liên quan đến con cháu của Kim Nhật Thành.

Đầu tiên là Kim Pyong-il, người em trai cùng cha khác mẹ của Kim Jong-il, cha của Kim Jong-un, được triệu hồi về nước vào tháng 9 năm ngoái.

Kim Pyong-il là người con trai có nhiều điểm giống Kim Nhật Thành nhất và những tiết lộ từ trước đến nay cho biết ông từng thất bại trong cuộc đấu đá giành quyền kế vị với Kim Jong-il, dù có sự hậu thuẫn của người mẹ ruột Kim Song-ae, vốn được ví là Giang Thanh của Triều Tiên, cùng chú ruột Kim Yong-ju.

Sau khi thua cuộc trước người anh trai cùng cha khác mẹ, Kim Pyong-il bị đi đày ở Đông Âu, kinh qua nhiều vị trí đại sứ ở các nước này như Ba Lan và CH Séc… cho đến khi được triệu về nước.

Khi Kim Pyong-il hồi hương sau hàng chục năm, nhiều dự đoán rằng ông bị gọi về để kiểm soát, tránh nguy cơ trở thành minh chủ của một chính phủ lưu vong từng được bàn tán nhiều sau sự xuất hiện của nhóm Dân phòng Cheollima và vụ ám sát Kim Jong-nam.

Một nhận định khác cho rằng Kim Pyong-il được ân chuẩn cho phép trở về nước nghỉ hưu và dưỡng già.

Tuy nhiên, tôi lại thiên về một nhận định khác: Đó là Kim Pyong-il được triệu về trong một kịch bản chuẩn bị cho việc kế vị nếu Kim Jong-un gặp bất trắc.

Điểm thứ hai đáng lưu ý là sau nhiều năm ẩn dật tưởng đã lặng lẽ qua đời sau vụ xử tử người chồng quyền lực Jang-song-thaek năm 2013, Kim Kyong-hui – em ruột của Kim Jong-il đã tái xuất vào tháng 2 năm nay, xuất hiện trong một buổi văn nghệ bên cạnh Kim Jong-un.

Điểm thứ ba là Kim Yo-jong, em gái của Kim Jong-un xuất hiện như một chính khách độc lập, lên tiếng về quan hệ liên Triều và thậm chí đưa ra một số chỉ đạo với quân đội. Mới đây nhất, Kim Yo-jong được bầu làm Ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị.

Kim Jong-un còn một người anh trai là Kim Jong-chul nhưng người này bị đánh giá khá yếu đuối và không có phẩm chất phù hợp cho hoạt động chính trị nên không được xét đến.

Ngoài ra Kim Jong-un còn có một người chị cùng cha khác mẹ là Kim Sol-song, từng giữ vai trò như thư ký của Kim Jong-il, nhưng chỉ đóng vai trò ở hậu trường.

Ba diễn biến mà tôi nêu trên đưa tôi đến một giả thuyết rằng Kim Jong-un chuẩn bị cho một kịch bản kế vị và nó tồn tại như một hình thức “Hội đồng nhiếp chính”.

“Hội đồng nhiếp chính” này sẽ bao gồm Kim Pyong-il, Kim Kyong-hui và Kim Yo-jong (có thể có thêm vai trò phụ của Kim Sol-song).

Đều là con cháu trực hệ của Kim Nhật Thành, họ ở một mức độ nào đó có tính chính danh của dòng máu cách mạng Bạch Đầu Sơn và thành thục về chính trị.

Tuy nhiên, trong cả ba không ai vượt trội để trở thành người kế vị. Đó là giải pháp mua thời gian để giữ sự ổn định trước khi có thể có một lựa chọn khả dĩ hơn, như khi con trai của Kim Jong-un hoặc một người cháu nào đó trưởng thành.

Có thể ai đó cho rằng Kim Pyong-il là một nguy cơ và khó có chuyện Kim Jong-un vời đến người chú thất sủng của mình, nhưng để bảo đảm duy trì quyền kế vị của con cháu Kim Nhật Thành, việc họ thỏa hiệp không phải là không có khả năng.