Tác giả Trần Bích Tiên
Nói với em Lớp Sáu
Này em lớp sáu này em nhỏ
Gặp em rồi không quên em đâu
Chiều nay hai đứa về qua phố
Rất tự nhiên mà ta quen nhau ……
Em chạy tung tăng không mắc cỡ
Chị thì bước bước chậm theo sau
Tuổi mười hai chị xa vời quá
Chị gọi em chờ, em chạy mau
Này em lớp sáu này em nhỏ
Em hãy dừng chân một chút lâu
Chị vuốt tóc em rồi chị nhớ
Tóc em thơm ngát mùi hương cau
Hương cau vườn chị xa như tuổi
Ba má chị nằm dưới mộ sâu
Vườn cũ nhà xưa tàn với lửa
Chị đi về hai buổi âm u
Gặp em ngoài phố mình như bạn
Thời mộng trong bàn tay nắm nhau
Chị ngắt cho em hoa cúc nhỏ
Em cười cái miệng mới xinh sao
Ngày xưa chị cũng như em chứ
Cũng rất ngây thơ rất ngọt ngào
Chị nhớ mỗi chiều tan học sớm
Bạn bè đuổi bướm thật xôn xao
Những con bướm lượn trên bờ cỏ
Chị cũng như em chạy đuổi mau
Bây giờ bướm biệt trên đường phố
Em đuổi sương mù chơi chiêm bao
Này em lớp sáu này em nhỏ
“Gặp em rồi muôn thủa không quên”
Trời ơi câu đó ngày hôm trước
Ai rót vào hồn chị hỡi em?
Sách trên tay chị nghe chừng nặng
Sao cặp em đầy vẫn nhẹ tênh?
Thôi nhé em về con phố dưới
Giữ hoài cho chị tuổi Hoa Niên
Trần Bích Tiên
Ðà Lạt thời hoa mộng
(Ðặc San Bùi Thị Xuân năm 1975)
*
Thơ Trần Bích Tiên
(Võ Phiến)
Đây không phải là tác phẩm của một thi nhân thi sĩ nào, không phải của một nhân vật nào trong các giới văn học, chính trị, tôn giáo, triết học v.v… Đây là một trường hợp đặc biệt : trường hợp bài thơ duy nhất, có thể là đầu tiên ? của một thiếu nữ chưa hề có tên tuổi gì trên văn đàn : một nữ sinh trung học.
Nguyên vào tháng 2 năm 1975, bộ Giáo dục tổ chức một cuộc thi văn chương giữa các trường trung học trong nước. Giai phẩm Xuân của trường trung học Gia Long (Sài Gòn) được trao giải nhất, Giai phẩm trường Bùi Thị Xuân (Đà Lạt) được giải nhì. Trong giai phẩm Bùi Thị Xuân ban giám khảo gặp một bài thơ lạ lùng : “Nói Với Em Lớp Sáu”, của Trần Bích Tiên. Bài thơ được đăng ngay lên một tạp chí uy tín ở Nam Việt Nam là tờ Bách Khoa.
Sau bốn năm sống ở nước ngoài, bây giờ đọc lại bài thơ nọ chúng ta sửng sốt trước hình ảnh và tâm tình của một người con gái Việt Nam, tưởng như gần mà đã hóa xa xôi. Một cái gì rất thân thiết mà chúng ta đang mất dần, không cách nào lưu giữ nổi.
“Nói Với Em Lớp Sáu” thế còn “chị” thì lớp mấy ? Cao nhất trường Bùi Thị Xuân là lớp 12, chẳng qua cũng chưa khỏi bậc trung học. Ở xứ Mỹ này, con gái high school hãy còn nhẹ nhõm vô tư lự biết mấy. Thế mà “chị 12” trong thơ Việt Nam nặng trĩu ưu tư, u hoài, tâm hồn ngỗn ngang chất chứa : một mối u tình, hai cảnh tang tóc, bao nhiêu cay đắng luyến tiếc. Bài thơ cho thấy mức độ trưởng thành về tình cảm của một người con gái trong xã hội Việt Nam. Trưởng thành sớm quá, sớm không ngờ.
Còn đang ở trung học nàng đã mất tuổi hoa niên, và kêu than cảm động :
“Thôi nhé em về con phố dưới
giữ hoài cho chị tuổi hoa niên”
Thấy rằng bước chân em lớp sáu nhanh hơn bước chân chị, rằng cặp em đầy vẫn nhẹ tênh mà sách trên tay chị nghe chừng nặng, nhận thấy được những cái ấy phải là người rất tinh. Phải tinh lắm mới ý thức được độ chín mùi của tình cảm mình như thế.
Tâm hồn sớm chín mùi ở một thiếu nữ, ấy là vì hoàn cảnh đau buồn (ba má nằm dưới mộ, kẻ “rót vào hồn” lời yêu đương đã xa cách, vườn nhà bị thiêu hủy) hay chỉ vì cái khung cảnh nơi quê hương, ở đó con gái sớm có thái độ u uẩn, chín chắn ?
Chúng ta cũng kêu theo : “Trời ơi, đọc cô rồi muôn thuở không quên!”. Xa quê hương, chúng ta nhớ biết bao cái hình ảnh người thiếu nữ Việt Nam u hoài, với bước chân chậm rãi và tay sách trĩu nặng ấy !
Tác giả bài thơ này hiện ở đâu ? Hai tháng sau bài thơ này là đại biến cố 1975, tác giả rồi có còn cơ hội nào cầm lại ngọn bút chăng? (1)
Võ Phiến
Chú Thích : (1) Tạp chí Văn học Nghệ thuật, California 1979
Sau khi bài này in vào cuốn Thơ Miền Nam tập I, do nhà Văn Nghệ xuất bản năm 1991, chúng tôi có liên lạc được với tác giả và được cho biết bà hiện sống ở Hoa Kỳ.
https://www.diendantheky.net/2021/05/vo-phen-tran-bich-tien-noi-voi-em-lop.html#more
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét